Wycinając małe elementy z tkaniny ułożonej w stos, podeprzyj liniał np. innym stosem o podobnej wysokości. Łatwiej wtedy dopasujesz krawędź liniału do linii cięcia i uzyskasz dzięki temu większą precyzję cięcia. W większości przypadków cięcie elementów, z których składa się gotowy projekt nie wymaga zwracania uwagi czy cięcie odbywa się po wierzchniej czy spodniej stronie tkaniny.
Aby jednak w przyszłości uniknąć błędów, zwróć od samego początku uwagę na to w jaki sposób składasz tkaninę w stos i konsekwentnie stosuj raz przyjętą zasadę:
- elementy symetryczne (lustrzane) układaj w stos parami, prawymi stronami do siebie. Dzięki temu wycinając jeden kształt, uzyskasz od razu kilka symetrycznych elementów, które są idealnie do siebie dopasowane.
- przygotowując elementy patchworku wycinamy zazwyczaj wiele jednakowych elementów. Może się jednak zdarzyć, że będziesz potrzebować tylko jeden element. W takim przypadku • użyj „wyklejanego” szablonu albo • wykorzystaj podziałki nadrukowane na szablonie do odmierzenia podstawowych wymiarów elementu albo • skorzystaj z linii pomocniczych nadrukowanych na macie podkładowej; a następnie wytnij odpowiedni element z pojedynczej warstwy tkaniny.
Wyrównaj brzeg tkaniny by był dokładnie prostopadły do krawędzi złożenia
(tak jak opisano w rozdziale o posługiwaniu się liniałem) ;
Rozłóż tkaninę do pojedynczej warstwy;
Złóż tkaninę ukośnie tak by wyrównany brzeg tkaniny pokrył się dokładnie
z jej brzegiem fabrycznym;
Jeżeli długość ukośnego złożenia jest większa niż długość liniału, możesz
drugi raz złożyć ukośnie tkaninę wyrównując prawy górny narożnik z lewym
dolnym końcem pierwszego złożenia;
Odetnij tak powstałą złożoną krawędź w odległości ok. ¼” (6mm);
Od tak otrzymanej krawędzi - posługując się liniałem z naniesioną siatką lub naklejoną taśmą znacznikową - odcinaj skośne pasy o potrzebnej szerokości;
Pasy zszywamy - po wyrównaniu krawędzi końców i po złożeniu ich
prawymi stronami do siebie - w odległości ¼” (6mm) od krawędzi.
W trakcie cięcia w kwadratowych lub prostokątnych modułów w poprzek szwów, ważne jest by cięcie było dokładnie pod kątem 90o. Łatwiej uzyskasz pożądany efekt, gdy układając liniał na zszytym zestawie, umieścisz go tak, by linie jego siatki pokryły się dokładnie z liną szwów. Przed każdym kolejnym cięciem ponownie precyzyjnie ułóż liniał.
Przecinanie pozszywanych modułów ułożonychw stos będzie łatwiejsze, gdy kolejne warstwy będą przesunięte względem siebie o szerokość zakładki na zszycie. Zaszewki będą ułożone wtedy jedna za drugą a nie jedna na drugiej.
Gdy potrzebny element jest bardzo długi i musi być wycięty „z długości” można rozłożyć tkaninę na pojedynczą warstwę a następnie poskładać ją równo w „harmonijkę” o szerokości odpowiedniej do długości liniału.
Pierwszym cięciem pod kątem 90o do złożonego brzegu usuń fabryczny brzeg tkaniny a następnie odetnij pas o potrzebnej szerokości.
Jeżeli szerokość elementu jest większa niż szerokość liniału możesz poradzić sobie w dwojaki sposób :
a/ do odmierzenia różnicy pomiędzy wymaganą szerokością pasa, a szerokością liniału użyj dodatkowego liniału;
b/ wykorzystaj do odmierzenia szerokości odcinanego paska, siatkę nadrukowaną na macie podkładowej. W tym celu zaznacz na macie w odpowiedniej odległości od krawędzi tkaniny dwa punkty bazowe i dopasuj do nich krawędź liniału wyznaczając linię cięcia.
Powyższymi metodami można wycinać również "bloki" o większych wymiarach. Jeżeli nie masz dostępu do boku stołu roboczego, a elementy wycinane są z tkaniny ułożonej w stos, lepiej ostrożnie obróć matę wraz z leżącym na niej materiałem o 90o niż sam stos ułożonej tkaniny. Łatwiej ci będzie wtedy precyzyjnie wykonać kolejne cięcia.
Znakomitą większość kształtów używanych przy pracy nad patchworkiem najłatwiej wyciąć z pasków. Zanim opracujesz odpowiednią metodę wycinania elementów z tkaniny, ustal które krawędzie danego kształtu wzorcowego są do siebie równoległe i jaka będzie potrzebna szerokość pasa podstawowego.
Aby przygotować szablon/liniał do wycinania pasów możesz skorzystać z linii nadrukowanych na szablonie albo wykonać odpowiednie linie prowadzące, za pomocą taśmy samoprzylepnej;
Odetnij kilka pasów tkaniny o szerokości odpowiadającej odległości krawędzi równoległych wzorca ;
Aby ułatwić cięcie kształtów podstawowych możesz przy pomocy taśmy samoprzylepnej odwzorować na szablonie krawędzie kształtu wzorcowego. Za pomocą tak przygotowanego szablonu możesz wycinać pojedyncze elementy bądź też ich wielokrotność - po równym ułożeniu pasów w stos;
Pierwsze cięcie wyrównujące należy wykonać precyzyjnie. Gdy cięty materiał ułożony jest w stos, upewnij się że wszystkie warstwy pasów ułożone zostały równo i zostaną tym cięciem wyrównane.
Wycinając podstawowe kształty za pomocą liniału często zdarza się, że trzeba go wielokrotnie obracać i przekręcać.
Może się to początkowo wydawać kłopotliwe, ale po nabyciu praktyki staje się naturalne i nie sprawia problemu.
Cięcie nożem krążkowym z wykorzystaniem liniału jest bardzo łatwe. Wystarczy przetoczyć ostrze krążkowe wzdłuż krawędzi liniału po tkaninie. Poniżej podajemy kilka sposobów na to by cięcie było jeszcze łatwiejsze.
Operowanie tkaniną:
Szeroką tkaninę złóż na pół (tak jak była złożona na belce) zwracając uwagę by zewnętrzne, fabryczne krawędzie były wyrównane, a zagięcie tkaniny było od twojej strony. Jeżeli tak ułożone warstwy nie leżą gładko i równo, nie naciągaj ich na siłę. Lepiej unieś wierzchnią warstwę, delikatnie wyrównaj wzdłuż zagięcia i ponownie ułóż ją na macie, aż obie warstwy będą leżały płasko. Przecinając kilka warstw tkaniny jednocześnie, ułóż stos w taki sposób by zagięcia wszystkich warstw były dopasowane, a wolne (fabryczne) krawędzie kawałków tkaniny wzajemnie równoległe.
Operowanie liniałem:
Ułóż liniał wzdłuż linii cięcia i za pomocą kciuka i palca wskazującego docisnij go do powierzchni tkaniny ułożonej na macie. Zapobiegnie to przesuwaniu się liniału podczas cięcia i odpowiednio sprasuje warstwy tkaniny. Dla bezpieczeństwa palce powinny znajdować się ok. 5 cm od krawędzi liniału. Przy dłuższych cięciach przytrzymuj liniał nie w środku długości, ale najpierw na końcu, od którego rozpoczynasz cięcie i w trakcie cięcia sukcesywnie przenoś nacisk w kierunku drugiego końca liniału.
Operowanie nożem:
Uchwyć nóż wygodnie i dostaw ostrze do krawędzi liniału w taki sposób by było ono prostopadłe do powierzchni stołu - w przeciwnym wypadku bardzo łatwo uszkodzisz zarówno ostrze jak i szablon. Nożem krążkowym zawsze tnij „od siebie”, z wyczuciem dociskając nóż do ciętego materiału i prowadząc go wzdłuż krawędzi liniału. Cięcie „od siebie” pozwala lepiej panować nad nożem i nie wymaga używania dużej siły.
Po każdym cięciu przesuń osłonę ostrza w pozycję „ostrze osłonięte” - odsłaniaj je tylko na czas przecinania.
W pierwszej kolejności, zanim rozpoczniesz wycinanie pasków musisz wyrównać krawędzie tkaniny. To pierwsze cięcie wyrównujące musisz wykonać bardzo precyzyjne i dokładnie pod kątem 900 w stosunku do krawędzi złożenia. W przeciwnym wypadku zamiast prostych pasków otrzymasz „dystynkcje sierżanta”. Jeżeli tniesz pasek o szerokości np. 2” (5 cm) umieść szablon tak, by zakrywał dwucalowy fragment tkaniny ułożonej na stole. Ułatwiają to linie siatki nadrukowane na szablonie.
Jest wiele sposobów na wyrównanie brzegu tkaniny. Zamieszczone rysunki wyjaśniają zasadę pozycjonowania szablonu by efekt był najlepszy.
Uwaga:
Kładąc szablon/liniał na tkaninie pamiętaj by wysunąć go ok. 1" (2-3 cm) poza krawędź tkaniny. W przeciwnym wypadku, rozpoczynając cięcie możesz bardzo łatwo zniszczyć ostrze zaczepiając nim o krawędź twardego szablonu.
Przystępując do cięcia stań przy stole w pozycji pozwalającej patrzyć na linię cięcia prostopadle z góry. Dzięki temu unikniesz niedokładnego ułożenia szablonu względem linii cięcia spowodowanego grubością szablonu.
Jeżeli to możliwe, wszystkie pomiary w trakcie cięcia wykonuj za pomocą tego samego liniału. Skale pomiarowe nadrukowane na liniałach (szczególnie, gdy są różnych producentów) mogą się minimalnie różnić. Błędy pomiaru są najczęściej powodem niedopasowania poszczególnych elementów projektowanego wyrobu.
Przed przystąpieniem do pracy, warto poćwiczyć kilka podstawowych sposobów wycinania prostych kształtów. Do tego celu możesz użyć resztek bawełnianej tkaniny. Jeżeli nie masz takiej pod ręką dobrze jest kupić 1-2 m najtańszej, ale w dobrym gatunku. Wydatek na tym etapie ułatwi naukę i szybko się zwróci.
Cięcie pasków
Wyrównaj brzeg tkaniny, zgodnie ze wskazówkami opisanymi w rozdziale opisującym posługiwamie się szablonem. Umieść szablon tak by linia wskazująca 3” pokrywała się z wyrównanym brzegiem tkaniny i przetnij wzdłuż krawędzi liniału. Po odcięciu kilku pasków skontroluj czy pomiędzy odcinanym brzegiem tkaniny a jej złożeniem jest kąt 900 - jeżeli nie, wyrównaj ponownie tkaninę.
Ułatwienie: Na spodniej części liniału w określonej odległości od brzegu, możesz przykleić pasek taśmy klejącej. Taśmę naklej tak, by nie zasłaniała tkaniny, którą tniesz. Taśma ta ułatwi pozycjonowanie liniału na tkaninie w odpowiedniej odległości od linii cięcia.
Cięcie kwadratów i prostokątów
Wyrównaj koniec uciętego paska do kąta 90o. Następnie umieść liniał tak, aby wyrównany koniec paska pokrywał się z linią wskazującą 3” i przetnij wzdłuż krawędzi liniału. Powtórz powyższe czynności i odetnij jeszcze kilka kwadratów. Prostokąty wytniesz tą samą metodą odmierzając np. 5” zamiast 3”.
Cięcie trójkątów
Ułóż liniał na odciętym kwadratowym kawałku tak by krawędź liniału połączyła przeciwległe wierzchołki i przetnij wzdłuż krawędzi liniału Powyższe wprawki to podstawowe czynności związane z przygotowaniem elementów do patchworków, a paski to podstawowy element większości z nich. Od opanowania umiejętności dokładnego mierzenia i cięcia zależeć będzie w przyszłości jakość gotowego wyrobu.
Przygotowanie bloku podstawowego :
1. Zszyj ze sobą wzdłuż dwa paski o różnych wzorach.
2. Z uzyskanego w ten sposób pasa odetnij dwa kawałki o szerokości pojedynczego paska.
3. Obróć tak powstałe moduły o 180o i zszyj je ze sobą. W ten sposób otrzymasz podstawowy blok.
Przygotowanie modułów z wielu pasków
1. Zszyj ze sobą wzdłuż kilka pasków o różnych wzorach;
2. Rozetnij uzyskane pasy na trójkąty prostokątne równoramienne;
3. Uzyskane trójkąty ułóż w kwadraty.
4. Po ich zszyciu uzyskasz bloki, których wygląd możesz różnicować, zmieniając sposób ułożenia trójkątów.
Na ilustracji widać jaki wpływ na efekt końcowy ma dobór kolorów i wzorów tkaniny.
Z tak przygotowanych kilku bloków możesz już zszyć pierwszy, prosty patchwork.
Do cięcia cienkich materiałów z umiarkowaną siłą, gdy ostrze musi być prowadzone precyzyjnie, lepiej jest stosować noże z ostrzem szerokości 9mm. W trakcie przecinania grubszego materiału ostrze może mieć tendencję do „zakleszczania” się w ciętym materiale i wysuwać się z rękojeści utrudniając posługiwanie się nożem. Należy wtedy skorzystać z rękojeści wyposażonych w suwak z automatyczną blokadą np. OLFA model NA-1, XA-1, A-5 lub blokowany pokrętłem model OLFA 300.
Do przecinania grubszych i twardszych materiałów z użyciem większej siły przeznaczone są noże z ostrzem szerokości 18mm. Prowadnice ostrza w rękojeściach tych noży, wykonane ze stali nierdzewnej o grubości 0,8mm, w połączeniu z ergonomicznymi, wykonanymi z wysokiej jakości materiałów uchwytami dają w efekcie bardzo trwałe i precyzyjne narzędzia do uniwersalnych zastosowań.
Do pracy z użyciem bardzo dużej siły najlepiej stosować noże z ostrzem szerokości 25mm. Rękojeści tych noży są lepiej przystosowane do dużych obciążeń (model OLFA H-1, NH-1, XH-1) a ostrza, dzięki grubości 0,7mm są bardziej odporne na niekontrolowane złamanie.
Technika cięcia specyficznych materiałów
Przecinając sztywne materiały takie jak arkusze PVC, sklejki, płyty gipsowo-kartonowe, ostrze należy prowadzić pod kątem większym niż 450 względem podłoża. Łatwiej i bezpieczniej jest rozcinać takie materiały kilkoma lekkimi cięciami, rozchylając nieco szczelinę po każdym cięciu - niż jednym cięciem z użyciem dużej siły. Taki sposób sprawdza się szczególnie w trakcie rozcinania płyt ze spienionego PVC, polistyrenu, sklejki itp. gdyż eliminuje zjawisko zakleszczania się ostrza oraz minimalizuje ryzyko rozłupywania ciętego materiału.
Przecinając cienkie i wiotkie materiały (papier, bibuła, folia, gąbka itp. ) nóż należy prowadzić pod kątem poniżej 300 względem przecinanego materiału. Świetnie sprawdzają się tu ostrza ExcelBlack OLFA ABB, LBB, HBB. Jako podkładu do cięcia najlepiej używać mat podkładowych OLFA CM, TCM, NCM). Maty te chronią ostrze przed uszkodzeniem o twarde podłoże.
Lepsza rękojeść =bezpieczniejsza praca
W warunkach intensywnej pracy, pracując w rękawicach lub w środowisku agresywnym chemicznie należy wybierać rękojeść wykonaną z miękkiego elastomeru typu ComfortGrip. Materiał ten poprawia pewność chwytu, zdecydowanie podnosi komfort pracy a także nie ulega zniszczeniu w wyniku kontaktu z rozpuszczalnikami organicznymi, kwasami czy paliwami i smarami. Jest również bardziej odporny na uszkodzenia mechaniczne w wyniku uderzenia czy upadku.
Zaoszczędź na ostrzach
W trakcie przecinania cienkich, twardszych materiałów, kartonu licowego płyt G-K itp. najistotniejszy jest ostry wierzchołek ostrza i on ulega najszybszemu zużyciu. Warto wtedy stosować ostrza o podwójnej ilości segmentów (typ OLFA: LBD) oszczędzając nawet 50% kosztów ostrzy wymiennych.
Cięcie grubych, miękkich arkuszy np. styropianu, wełny mineralnej, gąbki itp. wymaga wysunięcia ostrza na pełną długość. Warto wtedy stosować ostrza bez nacięć segmentujących OLFA LB-SOL gdyż znacznie ograniczają one ryzyko wyłamania się ostrza u nasady noża. Takie wyłamanie ostrza segmentowego stwarza poważne zagrożenie dla użytkownika , może także być powodem uszkodzenia materiału oraz wypadku przy pracy.